Muhtemelen internette son zamanlarda sıkça dolaşan “web 3.0” terimini duymuşsunuzdur. Basitçe bunun ne olduğundan bahsetmek gerekirse, web 3.0, internetin evriminin en son aşamasıdır diyebiliriz. Web 3.0’ın internete getirdiği değişiklikler onu tamamen yeni bir seviyeye taşıyacak. Bilgisayar bilimcileri ve internet uzmanları, bu değişikliğin interneti daha akıllı hale getireceğine ve hayatımızı kolaylaştıracağına inanıyor. Öyleyse, internet kullanım alışkanlıklarımızı bile değiştirebilecek olan bu değişiklikleri anlamak için gelin hep birlikte bildiğimiz internetin evrimine bir göz atalım.
İnternetin zaman içindeki yolculuğu: Web 1.0’dan Web 3.0’a
- Web 1.0
İster inanın ister inanmayın, sosyal medya ve video akışından önce var olan internetin bir versiyonu vardı. Bu internet sürümü web 1.0 olarak adlandırılıyor. 90’lı yılların ortalarında Google bile yokken, internet AltaVista ve Netscape tarafından yönetiliyordu. O zamanlar internet, yalnızca tuğla ve harç şirketlerinin reklamlarını yapmak için kullanılıyordu. Bu web siteleri “salt okunur” formattaydı, yani yalnızca bilgi aramanıza ve okumanıza izin verilirdi. Çoğu e-ticaret sitesi, doğası gereği hala web 1.0 formatında çalışır. Bu web siteleri genellikle çok hızlı ve sorunsuzdur.
- Web 2.0
İnternetin bir sonraki sürümüne “web 2.0” veya “okuma-yazma web” adı verildi. Artık kullanıcılar sadece boşta kalan ziyaretçiler değildi, kendi içeriklerini oluşturup bir web sitesine yükleyebilirlerdi. O terimin O’Reilly Media Başkan Yardımcısı Dale Dougherty tarafından türetildiği yaklaşık 2003’ten başlayarak, web 2.0 dünyayı büyük bir sükse yaratarak resmen ele geçirdi. Neredeyse 20 yıla gelen bir sürede web 2.0 pazarlama ve iş operasyonlarını tamamen yeniden tanımladı.
Influencer’lar tek bir fotoğraf yayınlayarak bir markayı yüceltebilir veya itibarını zedeleyebilir. Ya da müşteriler çeşitli şikayet sitelerinde aldıkları ürün veya hizmetten memnun kalmadıklarını belirterek bir markayı bitirebilir. Satın alma kararları söz konusu olduğunda kitle incelemeleri çok önemlidir. Satın almadan önce çevrimiçi incelemeleri okuyan müşterilerin yüzde 90’ı kişisel bir tavsiye almış gibi yorumlara güveniyor. Web 2.0’ın temel amacı interneti daha demokratik hale getirmek ve mümkün olduğunca kullanıcı tarafından erişilebilir kılmak.
- Web 3.0
Bir e-ticaret sitesinden bir ürün aldığınızda, web sitesinin algoritması, ürününüzü satın alan kişilerin satın almaya devam ettiği diğer ürünlere bakacak ve ardından bunu size önerecektir. Bunun neden yapıldığını bir düşünün. Web sitesi, diğer kullanıcılardan tercih ettiğiniz seçeneklerin neler olabileceğini öğreniyor ve daha sonra beğenebileceğiniz şeyleri size önermek için kullanıyor. Temelde, web sitesinin kendisi öğreniyor ve daha akıllı hale geliyor.
Özetle, web 3.0’ın arkasındaki felsefe budur. Web 1.0, öncelikle müşterileri için işletmeden veya kurumdan gelen içerik tarafından yönlendirildi. Web 2.0, kullanıcıların içeriklerini web sitesinin kendisine yüklemesine ve paylaşmasına izin vererek işleri biraz daha ileri götürdü. Web 3.0 ise çevrimiçi uygulamaların ve web sitelerinin webdeki bilgileri almasına ve kullanıcılara yeni bilgiler, veriler vermesine izin veriyor.
Web 3.0’ın 4 Temel Özelliği
- Anlamsal Web
“Bitcoin’i seviyorum” ve “I <3 Bitcoin” arasındaki fark nedir?
İki cümle arasındaki sözdizimi farklıdır ancak ikisi arasındaki anlambilim aynıdır. Anlambilim, veriler tarafından iletilen anlam veya duygu ile ilgilenir ve bizim durumumuzda, bu cümlelerin ikisi de aynı duyguyu ifade eder. Yapay zeka ile birlikte anlamsal web, web 3.0’ın iki temel taşıdır. Anlamsal web, bilgisayara verilerin ne anlama geldiğini öğretmeye yardımcı olacak ve bu, bu bilgileri kullanabilecek yapay zekayı geliştirecek.
Ana fikir, internette arama ve analiz yoluyla içerik oluşturmak, paylaşmak ve bağlamak için kelimelerin anlamını anlamasına yardımcı olacak bir bilgi örümcek ağı oluşturmaktır. Anlamsal meta veriler sayesinde Web 3.0, veriler arasında daha fazla bağlantı kurulmasına yardımcı olacaktır. Sonuç olarak, kullanıcı deneyimi, mevcut tüm bilgileri kullanan başka bir bağlantı düzeyine dönüşecek.
- Yapay Zeka
Yapay zeka, web sitelerinin kullanıcılara mümkün olan en iyi verileri filtrelemesine ve sunmasına izin verecektir. Şu anda web 2.0’da belirli bir ürünün, hizmetin kalitesini anlamamıza yardımcı olmak için kullanıcı görüşleri almaya başladık. Kullanıcıların bir film listesine oy verebilecekleri Rotten Tomatoes gibi bir web sitesi düşünün. Daha yüksek derecelendirmeye sahip filmler genellikle “iyi filmler” olarak kabul edilir. Bunun gibi listeler, “kötü veriler” den geçmeden “iyi verilere” ulaşmamıza yardımcı olur.
- 3D Grafikler
Üç boyutlu tasarım Web 3.0’da web sitelerinde ve hizmetlerde yaygın olarak kullanılmakta. Müze rehberleri, bilgisayar oyunları, e-ticaret, jeo-uzamsal bağlamlar vb. gibi alanlar 3D grafikleri kullanıyorlar. Web 3.0, internetin geleceğini basit 2D webden daha gerçekçi üç boyutlu bir siber dünyaya dönüştürecek.
- Her Yerde Olma
Bu özelliğe Web 2.0’da zaten sahibiz. Instagram gibi sosyal medya web sitelerini düşünün, kullanıcılar kamerayla görüntüler yakalar ve fikri mülkiyetleri haline geldikleri yere çevrimiçi yükleyip dağıtabilirler. Böylece görüntü her yerde, yani her yerde erişilebilir hale gelir. Mobil cihazların ve internet erişiminin geliştirilmesi, web 3.0 deneyimini her an her yerde kullanılabilir hale getirecektir. İnternet artık Web 1.0 gibi masaüstünüzde veya Web 2.0 gibi akıllı telefonunuzda olmayacak. Her şeye gücü yetecek. Web 3.0, çevrenizdeki çoğu şey çevrimiçi olarak yani Nesnelerin İnternetine bağlı olduğundan, her şeyin ve her yerin ağı olarak da adlandırılabilir.