Web Sayfalarındaki Tasarım Elemanların Görsel Kullanılabilirliğe Etkileri

Bir web sayfasında site logosu, menü sistemleri, iletişim bilgisi, arama kutucuğu, gizlilik bilgisi, dış ve iç bağlantılar, sayfa başlıkları, resimler ve yazılar gibi pek çok öğe vardır. Bu öğelerin her birinin sayfalarda doğru şekillerde kullanılması gereklidir. Bu sayede kullanıcılar doğru deneyimler yaşarlar. Bunların hepsi aynı formatta yazıldığında, birbirinden ayırt edilmeleri ve tanınmaları zorlaşır.

Bu sebeple sayfadaki bu pek çok eleman arasında farklılıklar oluşturularak tanınabilir görsel organizasyonlar yaratılmalıdır. Sayfaların görsel organizasyonu, kullanıcılara elemanların benzerlikleri, farklılıkları ve önemleri hakkında ciddi bilgiler verir ve kullanıcı bir kez bulunduğu sitedeki elemanları tanıdığında bütün site içinde bu bilgileri kullanır. Kullanıcı bir sayfadaki elemanları ne kadar çabuk ayırt edebilirse, aradıklarını da o kadar çabuk bulabilir.

Sayfa elemanlarının görsel sunumu, elemanların fonksiyonlarını yansıtmalı, bütün sitede tutarlı olmalı ve sayfanın görsel hiyerarşisi içinde yerleştirilmelidir. Örneğin, görsel hiyerarşide sayfa içeriği dolaşım elemanlarından daha üstte olmalıdır. Kullanıcıyı istediği yere götürecek olan dolaşım elemanları, içerikten daha arka planda kalmalıdır, çünkü esas önemli olan içeriktir. Benzer şekilde bağlantılar düz yazılardan ve sayfa başlıklarından ayırt edilebilmelidir.

Sayfa başlığı içerik içine gömülmüş bağlantılardan daha önemlidir, çünkü kullanıcıya nerede oldukları bilgisini verir, bu sebeple görsel hiyerarşide daha üst seviyede olmalıdır (5). Sayfalarda mümkün olduğunca aynı grafik dilin kullanılması gereklidir. Mesela menü çubuğundaki bağlantılar için mavi renk kullanılıyorsa yazı içindeki bağlantılarda da aynı mavi kullanıldığında bu kullanıcılar için daha anlamlıdır. Yani benzer bilgiler benzer yapılarda verilmelidir. Örneğin, dolaşımda aynı ve yakın olarak verilen menü seçeneklerinin ilişkili olduğu düşünülür.

Sayfalardaki elemanlar arasındaki benzerlik ve farklılıklar gelişigüzel değil, anlamlı olmalıdır. Bütün bu düzenlemeler yapılırken sayfaların görsel organizasyonu odak noktası olmamalıdır. Hatta şeffaf olmalı ve web sitesinin kullanışlı ve faydalı olmasına yardım etmelidir. Aynı tutarlı grafik dil kullanılarak, kişilerin istediklerine nasıl ulaşabilecekleri bilgisi onlara verilmelidir.

Web fiziksel bir ortam sunmamasına rağmen, kullanıcıların nerede olduklarını ve diğer yerlere ne şekilde gidebileceklerini bilmeleri çok önemlidir Web kullanıcıları web sayfalarına, arama motorları, diğer sayfalarda olan bağlantılar gibi farklı yollarla gelebilir. Bu sebeple sitenin tamamında tutarlı bir grafik dil kullanılarak ziyaretçilerin bulundukları sayfaları webin geri kalanından ayırt edebilmeleri gerekmektedir. Örneğin, şirket logosu veya aynı arkaplan gibi belirli tasarım elemanları sitenin her sayfasında kullanılırsa tutarlı bir grafik dil konuşuluyor demektir. Bu kullanıcılara aynı sitede oldukları, hatta sitenin neresinde oldukları konusunda bilgi verir.

Renk kodlaması sitelerin farklı bölümlerinin belirtilmesinde sıkça kullanılan başka bir yöntemdir. Kullanıcılara sitedeki pozisyonları hakkında ipuçları vermenin daha farklı yolları da vardır. Bir dolaşım sistemindeki daha büyük ve kalın elemanlar sitenin daha üst seviyelerini ifade edebilir.

Görsel hiyerarşideki daha büyük elemanlar sitenin daha geniş kısımlarını, daha küçükleri ise, daha özel ve dar kısımlarını ifade eder. Dolaşım bir site için çok önemlidir. Kullanıcının şu anki konumu, diğer dolaşım elemanlarından farklılaştırılarak, ona nerede olduğu bilgisi verilebilir.

Ayrıca site haritaları ve yazı dizinleri kullanılarak sitenin genel yapısı hakkında fikir sahibi olmaları sağlanabilir. Kişilerin en çok hatırladıkları deneyimleri, sadece gördükleri ve işittikleri değil aynı zamanda hissettikleridir (5). Web ortamında bu tür deneyimler yaratmak web sayfalarının tasarımının kullanıcıyla ilişki kurarken nasıl bir kişilik oluşturduğunu anlamaktan geçer. Bir web sitesi sadece kullanılabilir değil, beğenilebilir de olmalıdır. Organizasyon, etkileşim ve özellikle sunum web sitelerinin kişiliğini oluşturur. Web sayfasının kişiliği duygusal etkilerinden sorumludur.

Sitenin kişiliği kullanılan renkler yazı stilleri ve görsel elemanlarla oluşturulur. Bu nedenle sitenin nasıl göründüğü web tasarım sürecindeki son adım olarak ele alınmamalıdır. Sitenin nasıl göründüğü ve ne hissettirdiği, mesajların aktarılması için ona belirli bir kişilik verir. Örneğin bir evlilik sitesinin ve bir futbol sitesinin kişilikleri farklı olmalıdır.

Doğru tasarlanmış bir kişilik doğru hikâyeyi anlatır, farklılık yaratır, kullanıcının dikkatini çeker ve onu bağlar. Kullanıcılara keyifli bir deneyim yaşatır. Bu kişiliklerin oluşturulmasında sayfa elemanlarının rolü büyüktür. Web sayfalarındaki elemanlar doğru şekillerde kullanılmalıdır.

Etiketler: , ,